Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) Gazze’ye yüzer bir iskeleden yardım dağıtma planı, düşman ateşi ve kıyıdaki çaresiz kalabalıklar gibi güvenlik açısından çok sayıda zorlukla dolu olacak.
Pentagon’un “karada kuvvetlerinin olmayacağını” söylediği yardım operasyonuna binden fazla Amerikan birliğinin katılması bekleniyor.
ABD bu operasyon için eski asker ve istihbarat yetkilileri tarafından yönetilen Fogbow adlı pek tanınmamış, özel bir şirketle iş birliği yaptı.
Amaç Birleşmiş Milletler’in Gazze’ye günlük 2 milyon öğün gıda yardımı yapmak. (BM) bölgede kıtlığın “neredeyse kaçınılmaz” hale geldiğini açıklamıştı.
ABD’nin bu büyük lojistik operasyonuyla ilgili bilinenleri derledik.
ABD iskeleyi nasıl kuracak?
ABD Savunma Bakanlığı’na göre plan kapsamında iki büyük parçanın birleştirilmesi gerekiyor. Bunlar çelik parçalardan yapılmış yüzer bir rıhtım ve 548 metre uzunluğundaki çift şeritli geçit ile iskele.
12 metrelik çelik parçaların bir araya gelmesiyle oluşturulacak geçidin kıyıyla bağlantılı olması planlanıyor.
Yük gemileri sevkiyatlarını rıhtıma teslim ettikten sonra yardımlar bir grup mavna ve lojistik destek gemileriyle iskeleye götürülecek.
Daha sonra da kara araçlarıyla Gazze’ye taşınacak.
Geçit denizde birleştirilecek ve kıyıya “sürülecek” böylelikle ABD güçlerinin Gazze’ye ayak basması engellenecek. ABD İsrail’in mütteffiki ve Hamas’ı terör listesine alan ülkeler arasında.
Resmi adıyla Kıyı Üzerinde Ortak Lojistik (JLOTS) olarak bilinen bu amfibi inşaat projesi daha önce ABD tarafından Kuveyt, Somali, Haiti ve Orta Amerika’da felaket sonrası yardım görevlerinde uygulanmıştı.
Çok daha önce de İkinci Dünya Savaşı sırasında İngiltere tarafından uygulanmıştı.
İngiltere Savunma Bakanlığı benzer bir lojistik donanımı geçen Temmuz’da Avustralya’daki büyük ölçekli bir tatbikatta kullanmıştı.
ABD deniz piyadelerinden emekli albay Mark Cancian, “Ordunun tercihi, elbette, bir operasyon iskelesine sahip olmak. Bu her şeyi kolaylaştırırdı.
“Ama bu, ya çatışma ya da insani yardım gerektiren barış dönemlerinde her zaman mümkün olmayabiliyor. Bu durumda seyyar limanlar devreye giriyor” diyor.
Fogbow nedir, operasyondaki rolü ne?
Fogbow ABD’nin daha önce Ortadoğu’daki bazı Amerikan güçlerine komuta eden eski yarbay Sam Mandy ve eski bir CIA yetkilisi ve Orta Doğu’dan sorumlu savunma bakan yardımcısı olan Mick Mulroy tarafından yönetiliyor.
Plana katkılarının ne olacağı kamuoyuna açıklanmadı ancak konuya yakın bir kaynak BBC’ye şirketin öncelikle Gazze kıyılarına ulaştıktan sonra yardımın yönlendirilmesini sağlayacağını söyledi.
ABD ve İsrail tarafından onaylanan plana göre sevkiyatın ardından konteynerler boşaltılacak ve içerikler Gazze’deki dağıtım noktalarına taşınması için kamyonlara yüklenecek.
BBC’nin edindiği bilgiye göre Fogbow hala fon arıyor ve bazı Avrupa ve Ortadoğu ülkelerine planlar konusunda bilgi verdi.
Şirketin uzun vadede, bağış alan bir vakıf kurarak Gazze’ye yardımı sürdürmesi planlanıyor.
Güvenlik nasıl sağlanacak?
Askeri uzmanlara göre planın başarısı, hem düşman ateşi hem de yardımlar dağıtılırken izdiham oluşması ihtimalleri nedeniyle güvenliğin sağlanmasına bağlı.
ABD donanmasında 32 yıl görev yapan ve insani yardım dağıtımında deneyimi bulunan emekli tuğamiral Mark Montgomery, operasyonun hem kıyıda hem de sığ sularda kurulacak bir “güvenlik alana” ihtiyaç duyduğunu söyledi.
Montgomery, “Sivillerin iskeleye çıkmasına izin veremezsiniz. Çocukları için çaresizce yemek arayan bir ebeveyn ya da birini öldürmeye çalışan başkası olabilir. Bu bütün operasyonun durmasına sebep olacaktır” dedi.
Konuya yakın iki kaynak BBC’ye İsrail ordusunun kalabalıkların sahile ulaşmasını önleyerek “çeper” güvenliğini sağlayacağını söyledi. Dağıtım ise Gazze’de, silahsız Filistinlilerin sorumluluğunda olacak.
Fogbow’ın sadece dağıtımda sınırlı lojistik rolü olması bekleniyor.
Pentagon ABD birliklerinin Gazze’ye ayak basmayacağını söylese de uzmanlar gerçeğin daha karmaşık olabileceğini belirtiyor.
Montgomery, “Orada olup doğru noktaya demirlediğimizden emin olmaları ve her şeyi kontrol etmeleri gerekiyor” dedi.
“Sahildeki ABD askerleri bulunmayacaksa, muhtemelen ABD ordusundan deneyimli bir taşeron olacaktır” diye ekledi.
Sevkiyatların etkisi ne olacak?
ABD Savunma Bakanlığına göre bu geçici iskele Gazze’ye günde iki milyon öğün gıdanın girişine izin verecek. Bu bugün Mısır sınırındaki Refah Kapısından giren yardımlara ve havadan bırakılanlara göre çok yüksek bir sayı.
ABD Savunma Bakanlığı Sözcüsü Matthew Miller bu hafta başında diğer seçenekler yetersiz olduğu için donanma opsiyonunun değerlendirildiğini söylemişti.
Ancak karadan kamyonlarla gelen yardımın yerini hiçbir şeyin alamayacağını ve bunun için çabalamaya devam edeceklerini belirtmişti.
Karayolu Gazze’ye yardım sağlamak için en etkili ve en hızlı seçenek. Ancak yardım kurumları İsrail’in sınırlamaları yüzünden ihtiyaçların ancak kısıtlı bir bölümünün geçebildiğini söylüyor.
İnsani yardım kuruluşları ve ABD’li yetkililer karadan sevkiyatların artmasının talebi karşılamak için en iyi seçenek olduğunu söyledi.
Montgomery, “En iyi ihtimalle bile iskelenin etkili bir dağıtım mekanizması olarak devreye girmesi iki ay sürecek. Önümüzdeki 45 gün boyunca insani yardım çalışmalarında bunu da göz önünde bulundurmalıyız.” dedi.
Operasyon limanlar inşa edilmeden önce de kısmen işler hale gelebilir. BBC’nin edindiği bilgilere göre Fogbow, yardımların kamyonlara yüklenebilmesi için mavnaların kıyıya yeterince yaklaşabilmesi amacıyla bir kıyı alanının kazılması üzerine çalışıyor.
Kara yolundan yardımın yetersiz kaldığı ortamda, deniz yolu için diğer seçenekler de değerlendiriliyor. 200 ton gıda yardımı yüklü bir mavnayı çeken bir İspanyol gemisi nihayet Kıbrıs’tan demir aldı. Geminin, Gazze kıyısında bir ABD’li yardım kuruluşu tarafından inşa edilen küçük bir iskeleye demirlemesi umuluyor.
